Verkeersborden en tekens op het water

Wanneer je het water opgaat, kom je verschillende verkeersborden en tekens tegen die belangrijk zijn voor jouw veiligheid en het vlotte verloop van het vaarverkeer. Deze borden geven aan wat wel en niet mag en helpen je om de juiste koers te varen. Maar welke tekens op het water zijn er allemaal en wat betekenen ze? We vertellen het je graag!

Verschillende verkeerstekens op het water

Er zijn zeven categorieën verkeerstekens op het water:

Verbodstekens
Gebodstekens
Beperkingstekens
Aanbevelingstekens
Aanwijzingstekens
Bijkomende tekens
Tekens aan bruggen

Verbodstekens

Verbodstekens geven aan wat je niet mag doen. Ze zijn vaak rond met een rode rand en zijn goed zichtbaar. Deze tekens verbieden specifieke handelingen of het betreden van bepaalde gebieden. Hieronder zie je een overzicht van de borden en tekens in de categorie verbodstekens.

In-, uit- of doorvaren verboden

Betekenis: In-, uit- of doorvaren verboden.

Verbod van langere duur

Betekenis: Een verbod van langere duur wordt aangegeven door twee rode vlaggen of door twee rode lichten boven elkaar.

Verboden voor schepen met motor

Betekenis: Dit bord geldt voor buiten gebruik gestelde gedeelten van de vaarweg.

Alleen een klein schip zonder motor (bijvoorbeeld een kano) mag hier verder varen. Een bootje met stilgezette buitenboordmotor is geen ‘klein schip zonder motor’ en mag hier niet verder. Er mag helemaal geen motor aanwezig zijn, ook geen opgeborgen buitenboordmotor of een elektromotor. Het is zelfs verboden om met een uitgeschakelde motor voorbij dit teken te roeien.

Voorbijlopen verboden

Betekenis: Voorbijlopen (inhalen) verboden.

Ontmoeten en voorbijlopen verboden

Betekenis: Ontmoeten en voorbijlopen verboden.

De rechterpijl staat in de richting waarin je vaart. De linkerpijl wijst naar jou toe. Dit bord heeft daarom niet alleen met jouw richting te maken, maar ook met tegemoetkomend verkeer. Dit bord staat bij een versmalling (engte) waar gelijktijdig doorvaren niet mogelijk is. Iedereen zal op zijn beurt moeten wachten, totdat één voor één doorvaren veilig kan.

Verboden ligplaats te nemen

Betekenis: Verboden te ankeren en af te meren aan de hele zijde van de vaarweg waarop het bord is geplaatst.

Betekenis: Verboden te ankeren en af te meren binnen de in meters aangegeven breedte, te rekenen vanaf het bord.

Gevaarlijke lading

Betekenis: Als er schepen met gevaarlijke lading aan de kade of in een sluis liggen, is het verboden te roken of vuur te gebruiken.

Bij een schip met één blauwe kegel mag nooit binnen 10 meter ligplaats genomen worden.
Bij een schip met twee blauwe kegels mag nooit binnen 50 meter ligplaats genomen worden.
Bij een schip met drie blauwe kegels mag nooit binnen 100 meter ligplaats genomen worden.

Betekenis: Het is verboden te roken of vuur te gebruiken. Dit bord kan op een schip met gevaarlijke lading bij de loopplank of aan boord staan.

Verboden voor kleine schepen

Betekenis: Verboden voor kleine schepen. Met het woord ‘sport’ wordt in heel Europa naar kleine schepen verwezen.

Verboden te keren

Betekenis: Hier is het verboden om te keren.

Verboden hinderlijke waterbeweging te veroorzaken

Betekenis: Verboden hinderlijke waterbewegingen te veroorzaken. Je moet langzaam varen, zodat je geen golven veroorzaakt.

Verboden voor motorschepen

Betekenis: Verboden voor motorschepen.

Verboden voor kleine motorschepen

Betekenis: Verboden voor kleine motorschepen.

Verboden te ankeren

Betekenis: Verboden te ankeren. Het is naast ankeren ook verboden om ankers, kabels en kettingen te laten slepen aan de kant van de vaarweg waarop het bord is geplaatst.

Verboden te meren

Betekenis: Verboden af te meren aan de kant van de vaarweg waarop het bord is geplaatst.

Verboden schepen te water te laten

Betekenis: Op deze trailerhelling mogen geen schepen uit het water gehaald worden. De schepen mogen ook niet te water gelaten worden. Dit verbod geldt voor alle type motorschepen en ook voor roei- en zeilboten.

Verboden te waterskiën

Betekenis: Verboden te waterskiën.

Verboden snel te varen

Betekenis: Je zou misschien verwachten dat dit bord ‘verboden voor snelle motorboten’ betekent, maar het betekent dat vanaf hier niet meer snel gevaren mag worden. Dit is het einde van het vaarweggedeelte waar door snelle motorboten, zonder beperking van de snelheid, mag worden gevaren. Vanaf dit bord mag een snelle motorboot, evenals een waterscooter, niet sneller varen dan 20 km per uur ten opzichte van het water.

Verboden voor waterscooters

Betekenis: Verboden voor waterscooters.

Verboden voor zeilplanken

Betekenis: Verboden voor zeilplanken. Een zeilplank is een klein zeilschip, voorzien van een vrij bewegend zeiltuigage dat is gemonteerd op een in alle richtingen draaibare mastvoet en dat tijdens het zeilen niet in een vaste positie wordt ondersteund. Dit verbod geldt ook voor wind- en kitesurfers.

Verboden voor zeilschepen

Betekenis: Verboden voor zeilschepen. Omdat een zeil(surf)plank tot de categorie ‘klein zeilschip’ behoort, mag hij ook niet voorbij dit teken komen. Als een zeilboot de zeilen laat zakken en peddelend verder vaart, wordt hij niet meer uitsluitend door middel van zeilen voortbewogen. Er is dan sprake van een roeiboot. Die mag wel voorbij dit bord varen.

Betekenis: Verboden voor alle zeilschepen (groot of klein), behalve als de motor op 'stand-by' staat. De motor moet dan gereed zijn voor onmiddellijk gebruik.

Een zeil- of surfplank behoort tot de categorie 'klein zeilschip’, heeft geen motor en mag daarom niet voorbij het bord varen.

Verboden voor roeiboten

Betekenis: Verboden voor door spierkracht voortbewogen schepen, zoals roeiboten en kano's.

Gebodstekens

Gebodstekens geven aan wat je wél moet doen. Ze verplichten je tot bepaalde handelingen, zoals het volgen van een specifieke vaarroute of het aanhouden van een bepaalde snelheid. Hieronder vind je een overzicht van de borden en tekens in de categorie gebodstekens.

Betekenis: Bij dit bord met rode rand zijn alle schepen verplicht om in de richting van de pijl te varen.

Betekenis: Bij dit bord zijn alle schepen verplicht om rechtdoor te varen.

Betekenis: Hier zijn alle schepen verplicht om zich naar de bakboordzijde van het vaarwater te begeven.

Betekenis: Hier zijn alle schepen verplicht om zich naar de stuurboordzijde van het vaarwater te begeven.

Betekenis: Verplichte vaarrichting voor motorschepen.

Betekenis: De doorgetrokken pijl geeft aan dat je verplicht bent om de stuurboordzijde van het vaarwater aan te houden.

Betekenis: Hier geeft de doorgetrokken pijl aan dat je verplicht bent om de bakboordzijde van het vaarwater aan te houden.

Betekenis: Verplichting om de vaarsnelheid te beperken tot het aangegeven aantal kilometers per uur. Hier mag niet harder dan 20 kilometer per uur gevaren worden.

Betekenis: Verplichting om een geluidssein te geven.

Betekenis: Verplichting bijzonder goed op te letten.

Betekenis: Verplichting om onder bepaalde omstandigheden vóór het bord te stoppen.

Betekenis: Bij dit bord moet je de marifoon stand-by hebben op VHF-kanaal 18.

Een klein schip is niet verplicht een marifoon te hebben. Een marifoon mag alleen aan boord aanwezig zijn als er minimaal één persoon aan boord is die in het bezit is van een bedieningscertificaat. De marifoon moet ook geregistreerd zijn.

Als er een marifoon aan boord is, ben je verplicht om gebruik te maken van die marifoon. In ieder geval moet je uitluisteren en je zo nodig melden op het aangegeven VHF-kanaal (marifoonkanaal).

Betekenis: Dit bord geeft een verplichting aan om niet het hoofdvaarwater op te varen als daardoor schepen op het hoofdvaarwater zouden worden genoodzaakt hun koers of snelheid te wijzigen. Het hoofdvaarwater is weergegeven als een brede horizontale zwarte balk.

Betekenis: Verplichting niet het hoofdvaarwater op te varen of over te steken als daardoor schepen op het hoofdvaarwater zouden worden genoodzaakt hun koers of snelheid te wijzigen.

Beperkingstekens

Beperkingstekens geven aan wat de toegestane snelheid of andere limieten zijn. Ze zorgen ervoor dat je binnen veilige grenzen blijft, zoals de maximale snelheid of doorvaarthoogte. Bekijk de beperkingstekens en hun betekenis hieronder.

Betekenis: Beperkte waterdiepte. Als de minimale waterdiepte bekend is, wordt dit aangegeven in centimeters.

Betekenis: Beperkte doorvaarthoogte. Als de beschikbare doorvaarthoogte bekend is, wordt deze in meters aangegeven.

Betekenis: Beperkte breedte. De breedte van het vaarwater wordt aangegeven in meters.

Betekenis: Het vaarwater bevindt zich op enige afstand van de oever. Het getal geeft de afstand in meters aan die de schepen van de oever af moeten blijven, gerekend vanaf het bord.

Aanbevelingstekens

Aanbevelingstekens geven suggesties voor veilig varen. Ze zijn geen verplichtingen, maar helpen je om een veilige route te kiezen of bepaalde handelingen te overwegen. Hieronder kun je de verschillende aanbevelingstekens en hun betekenis zien.

Betekenis: Dit bord geeft een aanbeveling om in de richting van de pijl te varen. Als er geen onderbord aanwezig is, geldt deze aanbeveling voor alle schepen (groot en klein).

Betekenis: Dit bord geeft een aanbeveling om rechtdoor te varen.

Betekenis: Dit teken met het onderbord 'Sport' geeft een aanbevolen vaarrichting aan voor kleine schepen.

Betekenis: Dit is een aanbeveling om binnen de aangegeven begrenzing van de groen-witte ruiten te varen. De aanbeveling geldt uitsluitend tussen de groene driehoeken. Aan de kant van de witte driehoeken geldt de aanbeveling niet.

Aanwijzingstekens

Aanwijzingstekens geven belangrijke informatie over de vaarroute. Ze wijzen je de weg of geven aanwijzingen voor bijvoorbeeld een bocht of obstakels. Hieronder vind je de uitleg van verschillende aanwijzingstekens.

Betekenis: In-, uit- of doorvaren toegestaan.

Betekenis: Zeilplanken toegestaan.

Betekenis: Zeilschepen toegestaan. Omdat een zeilplank onder de categorie ‘klein zeilschip’ valt, zijn hier ook zeilplanken toegestaan.

Betekenis: Snel varen voor kleine motorschepen is toegestaan. Hier mag niet automatisch een waterskiër worden voortgetrokken.

Betekenis: Waterskiën toegestaan.

Betekenis: Waterscooters toegestaan.

Betekenis: Je vaart in nevenvaarwater en nadert het hoofdvaarwater.

Betekenis: Toestemming ligplaats te nemen (ankeren en meren) aan de zijde van de vaarweg waarop het bord is geplaatst.

Betekenis: Toestemming ligplaats te nemen (ankeren en meren), maar niet verder vanaf het bord dan in meters wordt aangegeven.

Betekenis: Toestemming ligplaats te nemen (ankeren en meren) met ten hoogste het aangegeven aantal schepen naast elkaar. De getallen 1 tot en met 10 worden als Romeinse cijfers geschreven: |, I, U, IV, V, VI, VII, VII, IX en X.

Betekenis: Je nadert een hoogspanningslijn.

Betekenis: Je nadert een stuw.

Betekenis: Toestemming te ankeren aan de zijde van de vaarweg waar het bord is geplaatst.

Betekenis: Toestemming te meren aan de zijde van de vaarweg waar het bord is geplaatst.

Betekenis: Toestemming om te keren.

Betekenis: Motorschepen toegestaan.

Betekenis: Toegestaan schepen te water te laten (trailerhelling).

Betekenis: Toestemming ligplaats te nemen (ankeren en meren). Dit geldt uitsluitend voor duwvaart die geen blauwe kegels of lichten hoeft te voeren. De toestemming om ligplaats te nemen geldt aan de zijde van de vaarweg waarop het bord is geplaatst. Een klein schip mag hier geen ligplaats nemen.

Betekenis: Toestemming ligplaats te nemen (ankeren en meren). Dit geldt uitsluitend voor andere schepen dan duwvaart die geen blauwe kegels of lichten hoeft te voeren. De toestemming om ligplaats te nemen geldt alleen aan de zijde van de vaarweg waarop het bord is geplaatst. Een klein motorschip mag hier ligplaats nemen.

Betekenis: Toestemming ligplaats te nemen (ankeren en meren). Dit geldt uitsluitend voor schepen - zowel duwvaart als andere schepen - die geen blauwe kegels of lichten hoeven te voeren. De toestemming om ligplaats te nemen geldt alleen aan de zijde van de vaarweg waarop het bord is geplaatst. Een klein motorschip mag hier ligplaats nemen.

Betekenis: Einde van een verbod of gebod geldend voor één richting of einde van een beperking.

Bijkomende tekens

Bijkomende tekens geven extra informatie over de omstandigheden op het water. Ze kunnen waarschuwen voor gevaren, zoals stromingen. We lichten deze tekens hieronder toe.

Schepen met blauw zwaailicht

Betekenis: Een schip van ambtenaren die belast zijn met toezicht of opsporing mag een blauw rondomschijnend flikkerlicht tonen. Hetzelfde geldt voor een brandweerboot die hulp biedt of onderweg is. Een reddingsvaartuig mag bij een reddingsoperatie alleen met toestemming van de bevoegde autoriteit een blauw zwaailicht tonen.

Schepen met geel zwaailicht

Betekenis: Een schip dat in of nabij het vaarwater werkzaamheden uitvoert mag na toestemming van de plaatselijke autoriteit een rondomschijnend geel flikkerlicht tonen.

Rode wimpel

Betekenis: Een schip met rode wimpel op het voorschip heeft recht op voorrang. Die wimpel mag alleen gevoerd worden door schepen van toezichthoudende ambtenaren of brandweerboten die om spoedeisende redenen onderweg zijn. Ook aan andere schepen kan het recht op 'voorschutting' worden toegekend. Een voorbeeld is passagiersschip De Zonnebloem, dat speciaal ingericht is voor mensen met een lichamelijke beperking.

Voor een brug of sluis moet ieder ander schip voorrang verlenen aan een schip met een rode wimpel, zodat dat schip dan zonder oponthoud onder de brug kan doorvaren of de sluis in kan varen.

Duikers onder water

Betekenis: Een schip met duikers onder water toont een blauwe duikvlag met een hap eruit. 's Nachts wordt de duikvlag verlicht. Duikers kunnen zich in een straal van 15 meter rondom de duikvlag bevinden. Passerende schepen moeten tijdig snelheid minderen, geen hinderlijke waterbeweging veroorzaken en zo ver mogelijk van de duikers verwijderd blijven.

Op de bovenstaande afbeelding wordt tussen de twee duikvlaggen een locatie voor duikactiviteiten aangegeven. Hier wordt vanaf de wal of vanaf de steigers gedoken.

Vissersschip

Betekenis: Overdag voert een vissersschip twee matzwarte kegels met de punten naar elkaar toe (diabolo).

Met een vissersschip wordt een schip bedoeld dat vist met netten, lijnen, sleepnetten of ander vistuig dat de manoeuvreerbaarheid van het schip beperkt. Het schip is een vissersschip als het daadwerkelijk bezig is met beroepsmatige visvangst.

Is het schip alleen ingericht met netten, lijnen, sleepnetten of ander vistuig en op dat moment niet bezig met de visvangst, dan valt het niet onder de categorie ‘vissersschip’. Vissen met een hengel vanaf een bootje valt niet onder beroepsvisserij. Zo'n bootje valt niet onder de categorie ‘vissersschip’.

Tekens aan bruggen en spuien

Bruggen hebben vaak speciale tekens die aangeven of je er veilig onderdoor kunt varen. Deze tekens geven de doorvaarthoogte of -breedte aan. Hieronder kun je de verschillende tekens aan bruggen en spuien en hun betekenis vinden.

Beweegbare brug buiten bedrijf

Betekenis: Twee rode lichten onder elkaar betekent dat de doorvaart verboden is. De brug is buiten bedrijf. Dit kan tijdelijk zijn, zoals tijdens de middagsluiting. Aan de andere kant van de brug branden dan voor de tegemoetkomende vaart ook twee rode lichten onder elkaar.

Betekenis: Eén geel licht midden onder de opening geeft aan dat de doorvaart met lage boten (boten met beperkte hoogte) in beide richtingen is toegestaan. Er is tegemoetkomende vaart mogelijk. Aan de andere kant van de brug branden dan voor de tegenliggende vaart ook twee rode lichten onder elkaar en ook één geel licht in het midden van de opening.

Betekenis: Twee gele lichten geven aan dat de doorvaart met een lage boot uitsluitend vanaf jouw kant is toegestaan. Aan de andere kant van de brug brandt in het midden van de opening één rood licht om aan te geven dat tegemoetkomende vaart verboden is. De twee rode lichten onder elkaar branden daar ook.

Beweegbare brug in bedrijf

Betekenis: Brandt er één rood licht, dan is de doorvaart verboden. De brug kan op verzoek bediend worden.

Betekenis: Eén geel licht geeft aan dat een lage boot onder de brug door mag, maar dat tegemoetkomende vaart mogelijk is.

Betekenis: Rood-groen licht wil zeggen dat de brug wordt geopend. Vanaf jouw kant mogen schepen straks het eerst doorvaren.

Betekenis: Zodra de brug open is en alleen het groene licht brandt, is de doorvaart uitsluitend vanaf jouw kant toegestaan.

Betekenis: Als er bij rood-groene lichten ook nog één of twee gele lichten branden, is doorvaart onder de brug toegestaan. Bij één geel licht is tegemoetkomende vaart mogelijk.

Betekenis: Tijdens het openen van de brug mogen alle schepen die onder de brug passen bij rood-groen licht in combinatie met het gele licht al onder de brug door varen. Dit bevordert de doorstroming van de scheepvaart en het wegverkeer. Er hoeft dan in veel gevallen niet gewacht te worden op het volledig openen van de brug. Alleen voor schepen met een hoge opbouw of een staande mast wordt de brug volledig geopend. Dan gaan de rode lichten uit en branden alleen de groene lichten nog.

Betekenis: Onder de gesloten brugopening branden twee gele lichten naast elkaar. De twee gele lichten geven aan dat de doorvaart voor een lage boot uitsluitend vanaf jouw kant is toegestaan. De doorvaart is voor de tegemoetkomende vaart verboden.

Betekenis: Bij rood-groen licht in combinatie met de gele lichten mogen alle schepen die onder de brug passen vanaf jouw kant verder varen terwijl de brug geopend wordt. De brug hoeft niet altijd volledig te worden geopend. Dat bevordert de doorstroming van de scheepvaart. Ook wegverkeer hoeft nu minder lang te wachten.

Doorvaart toegestaan, brug is onbewaakt

Betekenis: Als aan weerszijden van de doorvaartopening van de geopende brug twee groene vaste lichten boven elkaar branden, is het doorvaren in beide richtingen toegestaan. Er moet rekening gehouden worden met tegenliggers.

Gele ruit op vaste brug

Betekenis: Eén gele ruit betekent dat hier sprake is van een aanbevolen doorvaartopening, maar dat tegemoetkomende vaart mogelijk is. Hangen er twee gele ruiten? Bij deze vaste brug met de twee gele ruiten is de vrije doorvaart uitsluitend vanaf jouw kant toegestaan.

Tegemoetkomende vaart is verboden.

Rood-witte ruit

De rood-witte ruiten geven aan dat het verboden is om buiten de rode begrenzing te varen om te voorkomen dat de zijkanten van de brug geraakt worden.

Sluis buiten bedrijf

Betekenis: Als twee rode lichten onder elkaar branden, is de sluis buiten bedrijf. De invaart is dan verboden. Aan de andere kant van de sluis branden ook twee rode lichten onder elkaar.

Sluis aan beide zijden open

Betekenis: Als een sluis voor langere tijd aan beide zijden open staat, branden er twee groene lichten boven elkaar. De doorvaart is dan van beide kanten toegestaan.

Er wordt gespuid

Betekenis: Bij drie rode lichten in een driehoek met de punt naar boven wordt er gespuid. Spuien is het laten wegstromen of wegpompen van overtollig water.

Er wordt water ingelaten

Betekenis: Als er water wordt ingelaten, wordt dat aangegeven door drie rode lichten in een driehoek met de punt naar beneden.

Er zal weldra worden gespuid/ingelaten

Betekenis: Met drie rode lichten naast elkaar wordt aangekondigd dat er binnenkort water gespuid/ingelaten wordt.