Aanleggen, afmeren, ontmeren: wat is wat?

Ben je nieuw in de watersportwereld? Dan is de kans groot dat je de begrippen ‘aanmeren’, ‘afmeren’ en ‘ontmeren’ weleens door elkaar hebt gehaald. Geen zorgen, je bent niet de enige! We leggen je uit wat elk begrip precies betekent, zodat je voortaan de juiste term kunt gebruiken.

Aanleggen: naderen van de kade of steiger

De eerste stap bij het aanleggen van je boot is het aankomen. Dit is de daadwerkelijke handeling van het naderen van de kade of steiger met je boot. Zorg ervoor dat je de snelheid aanpast aan de situatie. Houd rekening met stroming, wind en andere boten in de omgeving. Gebruik je roer en motor om je boot in de juiste positie te manoeuvreren en communiceer je manoeuvreerplan duidelijk met behulp van lichtsignalen of handgebaren. Wees extra alert op obstakels zoals boeien, palen en andere boten.

Tijdens het naderen begin je alvast met de voorbereidingen om je boot straks te kunnen vastleggen. Zorg ervoor dat je de juiste lijnen en stootwillen bij de hand hebt, weet waar je de lijnen wilt vastmaken en een duidelijk plan hebt voor het afmeren.

Afmeren: de boot vastleggen

Eenmaal aangekomen bij de kade of steiger, is het tijd om je boot af te meren. Dit doe je door de boot vast te leggen met behulp van lijnen en stootwillen en andere verankeringselementen. Zo voorkom je dat je boot wegwaait of -drijft.

De juiste aanpak

1. Kies de juiste trossen
   Selecteer trossen (lijnen) met de juiste dikte en lengte, afgestemd op de grootte van je boot en de weersomstandigheden.

2. Bevestig de trossen
   Maak de trossen vast aan de daarvoor bestemde bolders of klampen op de kade of steiger. Zorg voor een stevige knoop, zoals de paalsteek of halve mastworp. Bekijk per situatie of je eerst de voortros of de achtertros vastmaakt.

3. Gebruik stootwillen
   Plaats stootwillen tussen de boot en de kade of steiger om schade te voorkomen bij schuiven of deinen.

4. Span de lijnen op
   Span de lijnen geleidelijk op, zodat de boot stevig vastligt, maar er nog enige bewegingsvrijheid is.

5. Pas de knopen aan
   Controleer de knopen regelmatig en pas ze indien nodig aan, vooral bij veranderende weersomstandigheden.

Extra tips

• Gebruik springlijnen
  Springlijnen zorgen voor extra stabiliteit en voorkomen dat de boot voor- of achteruit kan bewegen.

• Maak gebruik van een landvast
  Dit is een lijn die je vanaf de boeg of achtersteven naar de wal kunt uitleggen.

• Vraag om hulp
  Ben je onervaren of manoeuvreer je in een krappe ruimte? Vraag dan een ervaren schipper of havenmedewerker om te assisteren.

Afmeren met wind en stroom

Bij het afmeren met wind of stroom is het belangrijk om rekening te houden met de richting en kracht van de wind en stroming. De volgorde waarin je de trossen vastmaakt, hangt af van de omstandigheden.

Wind of stroom van voren

1. Voortros
   Deze tros bevestig je nu als eerste, omdat deze de meeste spanning ervaart door de wind of stroming die het schip naar achteren wil duwen.

2. Achterspring
   De tweede tros die je vastmaakt is de achterspring. Deze zorgt voor stabiliteit en voorkomt dat het achterschip te ver wegdrijft.

3. Voorspring en achtertros
   De voorspring en achtertros worden als laatste bevestigd. Op deze trossen staat geen spanning, waardoor je ze rustig kunt vastmaken.

Wind of stroom van achteren

1. Achtertros
   Begin met het vastmaken van de achtertros. Deze tros houdt het schip op zijn plaats en voorkomt dat het naar voren drijft.

2. Voorspring
   De tweede tros is de voorspring. Deze zorgt voor extra zekerheid en stabiliteit en voorkomt dat het voorschip wegdrijft.

3. Achterspring en voortros
   De achterspring en voortros worden als laatste vastgemaakt. Op deze trossen staat geen spanning, waardoor je ze rustig en gemakkelijk kunt vastmaken.

Ontmeren: de boot losmaken

Wanneer je klaar bent om te vertrekken, wil je ‘afvaren’ ook wel ‘ontmeren’ genoemd. Dit doe je door de lijnen en andere verankeringselementen los te maken. Zorg ervoor dat je dit op een veilige manier doet en dat er niemand in de buurt is van de boot wanneer je de lijnen loslaat.

Bij het afvaren van de kade of steiger is het van belang om de juiste spring te gebruiken om de boot onder controle te houden. Nooit mag je op een voor- of achtertros afvaren, aangezien je dan de controle over het schip verliest.

Twee methodes bij stroom of wind van voren

1. Afvaren met de achterspring
   Laat de achterspring als laatste staan. De boeg draait door de wind of stroom naar buiten. Geef een beetje gas vooruit en haal de achterspring binnen. Vaar vervolgens vooruit weg.
   
   Deze methode is met name geschikt voor boten zoals de spitsgatter. De ronde achterkant van de Spitsgatter zorgt ervoor dat de kans op schade aan de kade kleiner is dan bij een rechthoekig achterschip. Vergeet niet om altijd een extra stootwil aan de achterkant te hangen.

2. Afvaren met de voorspring
   In dit geval laat je de voorspring als laatste staan. De wind of stroom drukt de achterkant van de boot weg van de kade. Zodra de boot voldoende ruimte heeft, haal je de voorspring binnen en vaar je weg.

Wat de voorspring en achterspring exact zijn leer je in onze online vaarbewijs cursus!

De juiste stappen

1. Controleer de omgeving
   Zorg dat er geen andere vaartuigen in de directe omgeving manoeuvreren.

2. Start de motor
   Start de motor van je boot.

3. Maak de lijnen los
   Begin met het losmaken van de trossen, gevolgd door de trossen die aan de voor- en achterzijde van de boot vastzitten. Doe dit geleidelijk en gecontroleerd.

4. Duw de boot weg
   Gebruik de motor of een stootwil om de boot een stukje van de kade of steiger weg te duwen.
   

5. Verlaat de haven
   Vaar voorzichtig weg van de kade of steiger en pas je snelheid aan aan de vaarregels en de omstandigheden in de haven. In een haven mag je vaak niet harder dan 5 km/u.

Gebruik de juiste knopen en technieken

Er zijn verschillende knopen en technieken die je kunt gebruiken om je boot af te meren. De keuze van de knoop en techniek hangt af van de grootte en het gewicht van je boot, de weersomstandigheden en de locatie van de kade of steiger. 

3 veelgebruikte knopen voor het vast leggen van boten

1. Paalsteek
   De paalsteek is een eenvoudige en sterke knoop die geschikt is om lijnen aan bolders of klampen te bevestigen.

2. Halve mastworp
   De halve mastworp is een flexibele knoop die gebruikt kan worden om lijnen aan relingen of paalstenen te bevestigen.

3. Slipsteek
   De slipsteek is een eenvoudige knoop die snel losgemaakt kan worden en handig is voor tijdelijke verbindingen.

Zorg ervoor dat je de knopen goed kunt leggen en dat de verankeringselementen stevig vastzitten. Begin in een rustige haven met behulp van een ervaren schipper. Naarmate je meer ervaring hebt, kun je de technieken in verschillende situaties oefenen.

Veel gestelde vragen

1. Wat is het verschil tussen aanmeren en afmeren?
   Aanmeren is een onjuiste term die vaak gebruikt wordt in plaats van afmeren. Aankomen beschrijft de daadwerkelijke handeling van het naderen van de kade of steiger, terwijl afmeren de handeling is van het vastleggen van de boot.

2. Welke knopen moet ik gebruiken om mijn boot af te meren?
   De keuze van de knopen hangt af van de grootte en het gewicht van je boot, de weersomstandigheden en de locatie van de kade of steiger. Enkele veelgebruikte knopen voor het afmeren zijn de paalsteek, de halve mastworp en de platte knoop.

3. Hoe kan ik mijn boot veilig ontmeren?
   Zorg ervoor dat je de lijnen pas loslaat wanneer de motor in neutraal staat en er niemand in de buurt van de boot is. Laat de lijnen rustig vieren en vang ze op om te voorkomen dat ze in het water vallen.

4. Waar kan ik meer leren over aanmeren, afmeren en ontmeren?
   Er zijn verschillende online bronnen en cursussen beschikbaar waar je meer kunt leren over aanmeren, afmeren en ontmeren. Je kunt ook contact opnemen met een lokale watersportvereniging of vaarschool voor meer informatie.

Door de juiste terminologie te gebruiken en de juiste knooptechnieken toe te passen, kun je je boot in vervolg veilig aanleggen.